بررسی امکان کشت درون شیشه‌ای سه گونه قارچ میکوریز آربسکولار

مهمترین محدودیت برای بکارگیری وسیع همزیستی میکوریزی در اراضی زراعی و باغی، طبیعت همزیست اجباری بودن این قارچ­ها می­باشد که تولید صنعتی مایه تلقیح این قارچ­ها را تاکنون با مشکل مواجه نموده است. برای فائق آمدن بر این مشکل روش­های مختلفی از جمله هیدروپونیک، آئروپونیک و کشت همزمان ریشه و قارچ ارائه گردیده است. هریک از این روش­ها،توانائی­ها و محدودیت­هایی برای تکثیر این نوع قارچ­ها را دارا می­باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی کارایی روش کشت درون شیشه­ای ریشه­های القایی برای تکثیر گونه­های مختلف قارچ­های میکوریز آربسکولار است. بدین منظور در ابتدا با استفاده از سه سویه Agrobacterium rhizogenes و دیسک‌های استریل هویج، تلاش شد تا ریشه­های القایی مورد نیاز برای تکثیر قارچ­های میکوریزی تهیه گردد. نتایج اولیه نشان داد که ریشه­های القایی در بافت گیاهی هویج تشکیل گردید. این ریشه­ها برای انجام مرحله بعدی مورد استفاده قرار گرفتند. اسپورهای سه گونه از قارچ­های میکوریزی به نام­های Glomus intraradices ،Glomus etunicatum و Glomus mosseae در مجاورت ریشه گیاه سورگم در طی یک دوره چهار ماهه تکثیر شده و پس از جداسازی از خاک با استفاده از آنتی بیوتیک­های استرپتومایسین سولفات و جنتامایسین سولفات ضدعفونی سطحی و در شرایط کاملاً استریل در مجاورت راس ریشه­های القایی حاصل از دیسک هویج بر روی محیط کشت M medium قرار داده شدند. پس از برقراری رابطه همزیستی بین دو ارگانیسم، برای تکثیر همزمان، ریشه­های همزیست شده با قارچ به ظروف شیشه­ای 250 میلی لیتری حاوی 100 میلی لیتر محیط کشت M medium منتقل گردیدند. پس از گذشت 8 هفته محتویات ظروف شیشه­ای از محیط کشت جداسازی و تعداد اسپورهای تشکیل شده در آنها شمارش گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که اولاً ریشه­های القایی تشکیل شده به خوبی در محیط کشت سنتز شده رشد کرده و پایداری ژنتیکی خود را حفظ نمودند و همچنین مشخص گردید که روش کشت درون شیشه­ای بر اساس مواد و روش­های بکار گرفته شده در این پژوهش مناسب برای تکثیر دو قارچ G. intraradices و G.etunicatum می­باشد، لیکن قارچ  G.mosseae در این روش تکثیر اسپورزایی نکرد و برای تکثیر آن توصیه می­شود یا تغییراتی در روش بکار گرفته شده اعمال گردد و یا از روش­های دیگری مثل هیدروپونیک و آئروپونیک استفاده گردد.